باب مزدوج الرحمة يميناً
والتوبة يساراً، واسمه يرجع لمقبرة الرحمة الملاصقة له من
الخارج، وورد أن بناءه وتسميته كان تشبيهاً وتصويراً لما ورد
في القرآن الكريم: ?فضرب بينهم بسور له باب باطنه فيه الرحمة
وظاهره من قبله العذاب?، فإن الوادي الذي وراءه يعرف بوادي
جهنم ، ويعرف ايضاً بالباب الذهبي، وبناؤه يعود على الأرجح إلى
الفترة الأموية؛ في عهد عبد الملك بن مروان، وغالب الظن أن
إغلاق الباب تم على يد السلطان صلاح الدين الأيوبي ، بعد تحرير
القدس في583 هـ /1187م، بهدف حماية المدينة والمسجد من أي غزو
محتمل، واستخدم المبنى الواقع داخل الباب من جهة المسجد الأقصى
المبارك قاعة للصّلاة والذّكر والدّعاء، كما عمرت هذا الباب
وقاعته لجنة التراث الإسلامي.
هو إحد أبواب المسجد
المغلقة، ويكاد أن يكون الباب الوحيد في الجهة الشرقية
الشمالية للسور لولا وجود باب صغير يسمى باب الجنائز، وهناك من
يرى ان باب الرحمة أسس قبل الفتح الإسلامي للمدينة، إلا أنه لم
يبق من ذلك البناء سوى الموقع، وربما لمسات من التصميم العام،
وقد أعيد بناؤه مرات عديدة بعد ذلك، منها ما كان بعد جلاء
الفرس عن القدس ودخول الإمبراطور هرقل، وأما البناء الأخير فقد
تم في العصر الأموي، وباب الرحمة في حقيقة الأمر مكون من بابين
الرحمة والتوبة، أما اغلاقهما فيرجح أنهما أغلقا في عهد صلاح
الدين الأيوبي بعد إخراجه الصليبيين من القدس، وذلك لأسباب
أمنية، وهناك من يقول أنهما أغلقا بأمر الخليفة عمر بن الخطاب
للأسباب نفسها، ومهما يكن فان الحصيلة هي أن هذه الابواب مغلقة
منذ زمن ولم تفتح إلى يومنا هذا.
وهناك من يطلق على الباب
أمس الباب الذهبي، أطلقه عليه المسيحيون لاعتقادهم أن السيد
المسيح سيمر من خلاله عند رجوعه، وهم يؤمنون بأنه كان قد دخل
منه فعلاً في أحد الشعانين.
It is a double gate. The gate on the right called the mercy
and the gate on the left called the repentance.
It is a historic huge double gate that is 11.5 meters high.
The name was given after the cemetery of mercy adjacent to
it from the outside. It is believed that the gate
construction and naming was an analogy and depiction of what
was stated in the Noble Quran in Al-Hadid chapter verse
13:"
Then a ˹separating˺ wall with a gate will be erected between
them. On the near side will be mercy and on the far side
will be torment". The gate also known as the Golden gate,
and the valley behind it is known as the Valley of Hell.
This gate was probably built during the Umayyad era,
during the reign of Abdul Malik bin Marwan. It was
probably closed by Sultan Salah al-Din the Ayyubid, after
the liberation of Jerusalem in 583 AH / 1187 CE, with the
aim of protecting the city and the Masjed from any possible
invasion. The building located inside the gate on the side
of the blessed Al-Aqsa Masjed was used as a hall for prayer,
extollment and supplication. This gate and its hall were
also used by the Islamic Heritage Committee as a
headquarter. It is believed that
Imam Al-Ghazali, a prominent Islamic scholar and
philosopher, wrote at least one section of his famous book
The Revival of the Religious Sciences while staying in a
room located above the gate.
It is one of the closed gates of the Masjed, and it is
almost the only door on the northeastern side of the wall,
had it not been for the existence of a small gate called the
Funeral Gate. There are those who believe that the Gate of
Mercy was constructed before the Islamic conquest of the
city, but nothing remains of that building except the site,
and perhaps touches of the general design. Moreover, it was
rebuilt many times after that,
including what was after the evacuation of the Persians from
Jerusalem and the entry of Emperor Heraclius. As for the
last construction, it was completed in the Umayyad era, and
the Gate of Mercy, in fact, consists of two gates, one
called the mercy and the second called the repentance. As
for their closure, it is likely that they were closed during
the reign of Salah al-Din the Ayyubid after expelling the
Crusaders from Jerusalem, for security reasons. Others argue
that the gates were closed by the order of the Caliph Omar
Ibn Al-Khattab for the same reasons. Whatever the reason is,
the outcome is that these doors have been closed for a long
time and have not been opened until today.
There are those who call the gate as the Golden Gate, such
as Christians who believe that Christ will pass through it
upon his return, and they believe that he had already
entered through it on Palm Sunday.
Müzdevec Kapısının sağ
tarafı "Rahmet", sol tarafı "Tevbe" olarak isimlendirilir.
İsmi, dış tarafın hemen bitişiğindeki rahmet mezarlığına
dayanır. Vârid olduğu üzere inşası ve isimlendirilmesi
Kur'an-ı Kerim'de geçen "
فَضُرِبَ
بَيْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فيهِ الرَّحْمَةُ
وَظَاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذَابُ
"(Hadid-13) ayetine teşbih ve betimleme içindir. Meali şu
şekildedir:"
ve hemen aralarına kapısı da olan bir duvar
çekilir; duvarın iç tarafında rahmet, kendilerine bakan dış
tarafında ise azap vardır." Kapının dış tarafında bulunan
vadi "Cehennem Vadisi" olarak isimlendirilir.
Yapımı tercih edilen görüşe
göre Emevî sultanı Abdülmelik bin Mervan'a dayanmaktadır.
Kuvvetle muhtemel olarak Selahaddin Eyyûbî'nin Miladi 1187,
Hicri 583'te Kudüs'ü fethinden sonra, şehri ve mescidi her
türlü saldırıdan koruma amacıyla kapatılmıştır. Mübarek
Mescid-i Aksâ tarafında, kapının içinde kalan yapı namaz,
zikir ve dua için kullanılan bir alandır. İslam Kültürü
Komitesi bu kapı ve salonun tamiratını yapmıştır.
"Cenâiz Kapısı" olarak
isimlendirilen küçük kapı haricinde Mescidin surlarının
kuzeydoğusundaki tek kapıdır. Bir rivayete göre Rahmet
Kapısı, şehir fethedilmeden önce yapılmıştır. Ancak bu
yapıdan mevkisi veya dönemin genel tasarım özellikleri
dışında hiçbir kalıntı yoktur. Bundan sonra defalarca kez
inşa edilmiş olabilir. Bunlardan biri Sasanîlerin şehri
boşaltması ve İmparator Herakleiusun girmesinden sonradır.
Son yapı Emevîler Döneminde yapılmıştır. Aslında Rahmet
Kapısı, Rahmet ve Tevbe olmak üzere iki kapıdan
oluşmaktadır. Tercih edilen görüşe göre kapılar, Selahaddin
Eyyubî zamanında Haçlıların Kudüs'ten çıkarılmasından sonra
kapanmıştır. Bu şehrin emniyeti içindir. Bir görüşe göre
yine aynı sebeple Halife Hz. Ömer zamanında kapatılmıştır.
Sonuç olarak kapılar uzun süredir kapalıdır ve günümüze
kadar kapalı olarak gelmiştir.
Bu kapı geçmişte Hristiyanlar
tarafından "Zehebî Kapısı" olarak isimlendirilmiştir. Bu
isimlendirme Hz. İsa'nın döndüğünde bu kapıdan geçeceğine
inançları sebebiyledir. Hatta onlar Dallar Bayramında Hz.
İsa'nın bu kapıdan gireceğine inanıyorlar. |